Çocuklarda Hangi Yaş Grubunda Hangi Bilgisayar Oyunları Tercih Edilmeli?

Çocuklar, oyun oynayarak doğal yollarla öğrenir ve birçok beceri geliştirirler. Teknolojinin hayatımıza girmesiyle birlikte, geleneksel oyunların yerini dijital oyunlar almıştır. Yapılan araştırmalara göre, çocuklar 4 yaşından itibaren bilgisayar ve bilgisayar oyunları ile tanışmaktadır. Bu yaş grubunda el-göz koordinasyonu ve küçük kas motor becerilerini geliştiren oyunlar tercih edilmelidir. Daha ileri yaşlarda ise:

• Duygularını yönetebilmelerine katkı sağlayan,
• Hayal güçlerini ve yaratıcılıklarını geliştiren,
• Sosyal becerilerini destekleyen oyunlar tercih edilmelidir.

Aşırı Oyun Oynamanın Çocuk ve Gençlerin Gelişimine Etkileri

Aşırı dijital oyun oynama, sosyal medya ve internet kullanımı birçok olumsuz etkiye yol açabilir:

Fizyolojik Etkiler

• Hareketsiz yaşam (sedanter yaşam) kilo artışı ve obezite riskini artırabilir.
• Postür bozuklukları (kamburluk), sırt ve boyun ağrıları gibi ortopedik sorunlara yol açabilir.

Psikososyal Etkiler

• Bilgisayar başında uzun süre zaman geçiren çocuklar içine kapanabilir ve sosyal ortamdan uzaklaşabilir.
• Sorun çözme yolları genellikle şiddet içeren davranışlara dayanabilir.
• Akranlarıyla iletişimde zorlanabilir ve disiplin cezaları alabilirler.

Şiddet İçeren Bilgisayar Oyunlarının Çocuk ve Gençler Üzerindeki Etkileri

Şiddet içerikli dijital oyunlar, çocuk ve ergenlerde şiddet eğilimini artırabilir ve şiddeti normal bir problem çözme yöntemi olarak algılamalarına sebep olabilir. Bu tür oyunlar:

• Empati kurma becerisini olumsuz etkileyebilir.
• Uyku bozuklukları (uykusuzluk, şiddet içerikli kabuslar görme) oluşturabilir.
• Depresyon, anksiyete gibi psikiyatrik rahatsızlıkların riskini artırabilir.

Hangi Yaş Grubu Kaç Saat Oyun Oynamalı?

• 4 – 6 yaş: Günde en fazla 1 saat. Seçilen oyunlar dikkat ve problem çözme becerilerini geliştirmelidir.
• 6 – 9 yaş: Online ders dışında en fazla 1 – 1.5 saat.
• 9 – 13 yaş: Sınavlar ve sorumlulukların arttığı bu dönemde günde en fazla 1.5 – 2 saat veya haftada 5 saat önerilmektedir.

Önemli: Oyun süresinin yanı sıra oyun içerikleri (şiddet, korku, cinsellik, ırkçı temalar vb.) de ebeveynler tarafından dikkatle değerlendirilmelidir.

Çocukların Oyunlardan Olumsuz Etkilenmemesi İçin Ne Yapılmalı?

Dijital oyunları veya interneti yasaklamak ya da cezalandırmak çözüm yerine sorunun büyümesine neden olabilir. Bunun yerine:

• Çocukların neden bu tür oyunlara yöneldiği anlaşılmalı ve birlikte çözüm üretilmelidir.
• Alternatif etkinlikler sunulmalıdır (spor, sanat, kitap okuma vb.).
• Çocuklarla kaliteli vakit geçirilerek sosyal becerileri desteklenmelidir.

Ailelere Öneriler

• Çocukların internet ve oyunlarda geçirdiği süre kontrol edilmelidir.
• Oyun içerikleri ebeveynler tarafından denetlenmelidir.
• Çocuklar riskler hakkında uygun bir dille bilgilendirilmelidir.
• Çocuklar, sosyal ortamlara katılmaları için yönlendirilmelidir.
• Çocuklar gerektiğinde “Hayır” diyebilmeyi öğrenmeli ve ailelerinden yardım isteyebilecekleri güvenli bir ortam oluşturulmalıdır.

Yetkililer Ne Tür Önlemler Almalı?

• Dijital oyunların riskleri ve tehlikeleri konusunda toplumsal farkındalık oluşturulmalıdır.
• Medya okuryazarlığı eğitimi yaygınlaştırılmalı, ebeveynlere farkındalık kazandırılmalıdır.
• Çocukların sosyalleşebileceği okullar ve güvenli mekanlar artırılmalıdır.
• Ailelerin dijital oyun içeriklerini takip edebileceği bir kontrol mekanizması oluşturulmalıdır.
• Öğretmenler, dijital oyunlar konusunda öğrencilere uygun rol model olmalı ve ailelerle işbirliği yapmalıdır.
• Öğrenciler ve aileler, öğretmenler ve psikolojik danışmanlar tarafından dijital oyunlar, internet güvenliği ve oyun bağımlılığı konusunda bilgilendirilmelidir.